‘Alzheimer bracht ons dichter bij elkaar’

Vanachter een groot glas warme chocolademelk in het Rodense centrum, vertelt Marthe hoe Alzheimer beetje bij beetje het leven van haar moeder Gonny én dat van haar overnam. “Mijn moeder – Mutti, noem ik haar altijd – woont sinds juni 2023 in Het Gastenhuis Roden, daarvoor had ze een eigen huis in Groningen. Het begon allemaal heel onschuldig, maar uiteindelijk kon ze niet zelfstandig meer wonen. Het Gastenhuis werd haar nieuwe thuis.”

“Mijn moeder belde me continu als er iets was; de sleutels waren kwijt, de tv was ‘stuk’, het internet of haar mobiel deden het niet. Ze wilde me niet lastigvallen, maar de angst om niet bereikbaar te zijn was groter vanwege haar hartproblemen. Een jaar of vijf geleden zei ik tegen haar: ‘Mutti, ik denk dat er iets met je is’. Om mijn broer en mij een plezier te doen wilde ze uiteindelijk een test doen. Ook om ons te laten zien dat er niets met haar was. Ze bleek MCI te hebben, mild cognitive impairment. Het lijkt op dementie, maar het is minder ernstig. Wel bleek het bij mijn moeder de voorloper te zijn van Alzheimer, wat in de test erna duidelijk werd. Bij zo’n diagnose komt alles op gang, inclusief een eigen casemanager en thuiszorg die kwam checken of ze haar medicatie wel elke dag innam; iets wat mijn moeder vreselijk vond. Ik kwam na mijn werk en in het weekend vaak langs om samen te eten, iets te repareren of te regelen. Na verloop van tijd zei ik dat ik het niet meer trok naast mijn fulltimebaan. Ik deed het mantelzorgen met liefde, maar het werd me simpelweg te veel. Zelfs als je niet bij iemand bent, ben je er wel mee bezig in je hoofd en maak je je zorgen”

Mooie gesprekken

“Ook merkte ik tegelijkertijd haar paniek, ze ging minder naar buiten en haar sociale kring werd steeds kleiner. Dit was voor mij het moment om samen te gaan kijken naar een veilige plek om te kunnen gaan wonen. Dat vond ze aanvankelijk lastig, wat ik vrij goed kan begrijpen natuurlijk. Ik zei: ‘Mutti, ik ga met jou echt niet zomaar ergens heen. We gaan kijken wat bij jou past en wat jij wilt.’ Ze kon zelf nog prima meebeslissen en dat was fijn, dat voelde goed. Ik vond het heel belangrijk dat ze zelf kon meebeslissen omdat het háár huis zou worden. Als eerste kwamen we bij het Gastenhuis in Roden en dat voelde meteen goed. We hebben ook nog andere plekken bezocht, maar Roden voelde het beste. We hadden een paar mooie gesprekken met locatiemanagers Klaas en Els en op een gegeven moment werden we gebeld, omdat er een plekje was. Mutti vond het wel wat vroeg, maar nadat we nog een keer zijn gaan kijken gaf ze aan dat het voor haar ook goed voelde. Wat ik zelf heel bijzonder vond is dat Klaas en Els nog zijn langs geweest in haar oude huis. Gewoon om te kijken hoe zij woonde, hoe haar omgeving was. Toen was de beslissing snel gemaakt.”

Toneelkaartjes

“Natuurlijk ging Mutti kleiner wonen, dus we moesten opruimen en weggooien. Ze houdt net als ik van schilderijen en spulletjes, overal leuke tierelantijntjes. Ik vond het best heftig om samen met haar alles uit te zoeken. Ze pakte dan bijvoorbeeld een bak met oude toneelkaartjes en reiskaarten van landen waar ze is geweest en zei terwijl ze alles bekeek; ‘Het voelt alsof we mijn geschiedenis weggooien’. Dat komt dan echt wel even binnen. De bak met kaarten is natuurlijk wel meegegaan. Het fijne is dat we het uitzoeken in overleg hebben gedaan, het was het een heel proces. Het is iets waar je samen doorheen gaat. Ik vroeg haar of ze het oké vond als ik onze gesprekken soms film. Dat vond ze prima. Ik weet niet wat ik ermee ga doen, maar het voelde goed voor mijn eigen proces. Dat filmen doe ik tot op de dag van vandaag, weliswaar minder dan in het begin, maar toch. De insteek van mijn bezoekjes is trouwens anders sinds ze bij het Gastenhuis woont. Als ik er nu heenga, ga ik echt gewoon voor de gezelligheid; lekker even kletsen, samen shoppen of lunchen in het centrum van Roden. In haar oude huis ging ik op den duur alleen nog maar langs om te helpen, dan mis je echt contact.”

knuffelen

“Mutti leeft heel erg in het hier en nu en ze is zich enorm bewust van wat er om haar heen te zien is. In het bos bijvoorbeeld. Kijk, ik wandel gewoon, maar zij ziet de bomen, de kleuren van de bladeren, de kastanjes en eikels op de grond. Mooie takjes raapt ze op en die neemt ze mee om haar hele huis mee te versieren. En ja, dat vind ik echt heel mooi. Het zet me wel eens aan het denken; misschien moet ik me ook bewuster zijn van het hier en nu. Gelukkig weet mijn moeder ook nog heel veel van vroeger, van haar eigen jeugd, daar kan ze goed over vertellen. Mutti is een andere moeder dan vroeger. Ik merk dat we meer naar elkaar toe zijn gegroeid sinds haar diagnoseVanaf dat moment zijn we hechter geworden. Ik kwam steeds vaker langs om haar te helpen en steeds vaker hadden we mooie diepe gesprekken over vroeger en nu. Ook het fysieke, zoals elkaar knuffelen en vasthouden tijdens het wandelen, is iets wat we voorheen amper hadden. Ik durf wel te zeggen dat we echt veel dichter naar elkaar toe zijn gegroeid door dit hele proces.”

Mini-dorpje

“Sinds Mutti in het Gastenhuis woont is ze veel relaxter. Dat ze gewoon lekker bezig is, grappen maakt met iedereen en met de kok, waar ze zo goed mee op kan schieten. Ook de angsten die ze in het begin had zijn weg en dat geeft zoveel rust bij haar. En dus bij mij. Mutti voelt zich helemaal op haar gemak bij het lieve personeel. Het lijkt wel alsof het voor hen niet voelt als werk, heel bijzonder vind ik dat. Dat is ook zo mooi van het Gastenhuis hè, het compacte, het ons kent ons. Het is feitelijk een soort van mini-dorpje, zo zie ik het. Iedereen heeft z’n eigen huis en kan overal heen, dankzij het opendeurenbeleid. Ook dat vond ik zo belangrijk voor Mutti, ze wandelt nog iedere dag met enorm veel plezier.”